Τετάρτη 9 Μαΐου 2012

ΠΡΟΒΙΟΤΙΚΑ - ΠΡΕΒΙΟΤΙΚΑ

Καταρχήν προβιοτικά και πρεβιοτικά δεν είναι το ίδιο πράμα. Το λέω γιατί υπάρχουν πολλοί που τα συγχέουν αλλά δεν έχουν καμία σχέση.

Τι είναι λοιπόν τα προβιοτικά;
Τα προβιοτικά είναι κάποιοι ζωντανοί οργανισμοί (βακτήρια, ζυμομύκητες) τα οποία βρίσκονται και στο σώμα μας και συγκεκριμένα στο έντερο (παχύ και λεπτό). Είναι οι μικροοργανισμοί που αποτελούν τη φυσική μικροχλωρίδα του εντέρου.
Δεν είναι ξένα και βλαβερά τα μικρόβια αλλά αποτελούν μέλη του όπως είναι και κάποιοι παθογόνοι μικροοργανισμοί. Όλη αυτή η μικροχλωρίδα όταν το άτομο είναι υγιές, βρίσκεται σε μία ισορροπία, δηλαδή κάθε μικροβιακό στέλεχος του εντέρου υπάρχει σε συγκεκριμένους πληθυσμούς και δεν είναι υπερβολικά αυξημένο ή μειωμένο.

Στη φύση τους τα προβιοτικά είναι μικροοργανισμοί που υπάρχουν στο περιβάλλον και αναπτύσσονται όπου βρουν το κατάλληλο υπόστρωμα (τρόφιμα όπως γάλα) το οποίο και καταναλώνουν. Για παράδειγμα κάποια γαλακτικά βακτήρια που είναι και προβιοτικά, τρώνε τη λακτόζη μετατρέποντάς τη σε γαλακτικό οξύ.

Στις αρχές του 20στου αιώνα τα προβιοτικά πιστευόταν ότι είναι σίγουρα ευεργετικά για τον οργανισμό αφού θεωρούταν ότι βελτιώνουν την ισορροπία της μικροβιακής χλωρίδας, αναστέλλοντας τα παθογόνα και τις τοξίνες που παράγουν τα βακτήρια.
Σήμερα οι μελέτες δείχνουν ότι έχουν κάποια οφέλη αλλά δεν είναι αποδεδειγμένα όλα όσα πιστευόντουσαν παλιότερα για τα προβιοτικά.
Τα βασικά προβιοτικά που φαίνεται να έχουν οφέλη για τον οργανισμό είναι των γενών Lactobacillus και Bifidobacterium.

Έρευνα για τα προβιοτικά και πληροφορίες για τους κατασκευαστές. 
ΣτέλεχοςBrandnameΠαραγωγόςΙσχυριζόμενα οφέλη από τις εταιρείες παραγωγούς
Bacillus coagulans GBI-30, 6086GanedenBC30Ganeden BiotechΜπορεί να ανακουφίσει από κοιλιακούς πόνους και το φούσκωμα εξαιτίας σπαστικής κολίτιδας στους ασθενείς. Μπορεί να αυξήσει την ανταπόκριση του ανοσοποιητικού στους ιούς.
Bifidobacterium animalis subsp. lactis BB-12Probio-Tec Bifidobacterium BB-12Chr. HansenΈρευνες σε ανθρώπους έδειξαν ότι το BB-12 στέλεχος από μόνο του ή σε συνδυασμό με άλλα στελέχη να επηρεάσει θετικά το πεπτικό σύστημα.
Bifidobacterium infantis 35624AlignProcter & GambleΣε μία προκαταρκτική έρευνα έδειξε πιθανή βελτίωση για τον κοιλιακό πόνο και βελτίωση της κινητικότητας του εντέρου.
Lactobacillus acidophilus NCFMDaniscoΦάνηκε σε μία έρευνα ότι μειώνει τις παρενέργειες από τα αντιβιωτικά όταν χορηγούνται για θεραπεία.
Lactobacillus paracasei St11 (ή NCC2461) [1]
Lactobacillus johnsonii La1 (= Lactobacillus LC1, Lactobacillus johnsonii NCC533)NestléΜπορεί να μειώσει την πιθανότητα εμφάνισης του ελικοβακτηρίδιου του πυλωρού το οποίο προκαλεί γαστρίτιδα καθ΄πως επίσης και να μειώσει τις φλεγμονές.
Lactobacillus plantarum 299vGoodBelly/ProViva/ProbiMageProbiΜπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα της σπαστικής κολίτιδας όμως χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να επιβεβαιωθεί κάτι τέτοιο.
Lactobacillus reuteri American Type Culture Collection|ATTC 55730 (Lactobacillus reuteriSD2112)BioGaiaΠροκαταρκτικά στοιχεία δείχνουν ότι μπορεί να μειώσει την ένταση της διάρροιας σε παιδιά. Μπορεί να έχει θετικές επιδράσεις σε περιπτώσεις μόλυνσης από ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού και ίσως και από ουλίτιδα, πυρετό στα παιδιά και μειώνει τις μέρες που είναι άρρωστοι οι ενήλικες.
Lactobacillus reuteri Protectis (DSM 17938, daughter strain of ATCC 55730) [2]
Saccharomyces boulardiiDiarSafe and othersWren LaboratoriesΠεριορισμένα στοιχεία δείχνουν ότι μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία τη οξείας διάρροιας.
έγινε έλεγχος σα μίγμα:
Lactobacillus rhamnosus GR-1 &Lactobacillus reuteri RC-14
Bion Flore Intime/Jarrow Fem-DophilusChr. HansenΣε μία έρευνα φάνηκε ότι μετά από κατάποση των λακτοβάκιλλων αυτών, είχε ως αποτέλεσμα μειωμένη πιθανότητα εμφάνισης κολπίτιδας.
έγινε έλεγχος σα μίγμα:
Lactobacillus acidophilus NCFM &Bifidobacterium bifidum BB-12
Florajen3American Lifeline, IncΠρωταρχικά στοιχεία έδειξαν ότι μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες εμφάνισης.
έγινε έλεγχος σα μίγμα:
Lactobacillus acidophilus CL1285 &Lactobacillus casei LBC80R
Bio-K+ CL1285Bio-K+ InternationalΜπορεί να επηρεάσει θετικά την υγεία του πεπτικού συστήματος. Σε δοκιμαστικό σωλήνα (in vitro) φαίνεται να αναστέλλει τη δράση των Listeria monocytogenes, L. innocuaEscherichia coli, Staphylococcus aureus, Enterococcus faecalis και Enterococcus faecium.
Επίσης μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα αυτών που υποφέρουν από δυσανεξία στη λακτόζη και 
immune stimulation.
Lactobacillus plantarum HEAL 9 &Lactobacillus paracasei 8700:2Bravo Friscus/ ProbiFriskProbiΕρευνάται ακόμα για την επίδραση που έχει πάνω στο κοινό κρυολόγημα.

Κάποια άλλα γαλακτικά και οξικά βακτήρια είναι:
  • Lactobacillus bulgaricus
  • Streptococcus thermophilus
  • "Lactobacillus bifidus" - έγινε το νέο γένος Bifidobacterium

Για τη βιβλιογραφία δείτε: http://en.wikipedia.org/wiki/Probiotic
Πρέπει να τονιστεί ότι δεν έχουν οφέλη όλα τα προβιοτικά.
Δηλαδή όταν λέμε ότι κάποιο προϊόν περιέχει λακτοβάκιλλους ή μπιφιδοβακτήρια λέγοντας προβιοτικά γενικά (πχ ένα γιαούρτι, ένα τυρί ή ένα παγωτό) αυτό δε σημαίνει τίποτα αφού συγκεκριμένα στελέχη είναι αυτά που κάνουν όντως καλό. Ή τουλάχιστον έχει απλά αποδειχθεί ότι κάνουν καλό...
Φυσικά αυτό ΔΕΝ ακυρώνει τον ισχυρισμό ότι τα ζυμωμένα τρόφιμα όπως το γιαούρτι, το κεφίρ, τα προϊόντα ζυμωμένης σόγιας, κλπ περιέχουν τα πολύ καλά συγκεκριμένα προβιοτικά που ωφελούν τον οργανισμό. Απλά δε μπορούμε να ξέρουμε σε ποια ποσότητα τα περιέχουν και φυσικά δεν τα περιέχουν στις μεγάλες ποσότητες που τα έχουν τα συμπληρώματα.

Από την άλλη τα συμπληρώματα λένε ότι έχουν τον τάδε πληθυσμό από το ή τα τάδε στελέχη "καλών και φιλικών" βακτηρίων πράγμα που το κάνει πιο ελεγχόμενο.

Υπάρχουν προβιοτικά συμπληρώματα σε υγρή μορφή, σε μορφή χαπιών αλλά και σε μορφή σκόνης. Γενικά ότι μορφή και να είναι αυτά, μπορεί να περιέχουν διάφορες ποσότητες συγκεκριμένων προβιοτικών που ποικίλουν από 1 έως και 10 ακόμα δισεκατομμύρια μικρόβια.

Πρέπει να πούμε ότι αυτά ανάλογα στη μορφή που βρίσκονται μπορεί να είναι ζωντανά ή και σε "λήθαργο". Για παράδειγμα αν τα προβιοτικά είναι σε υγρή μορφή τότε είναι "ξύπνια" και ζωντανά. Αν βρίσκονται σε μορφή σκόνης τότε αυτά είναι σαν να κοιμούνται και αν δε ξυπνήσουν σωστά (με το να τα διαλύσουμε σε αποχλωριομένο, εμφιαλωμένο ας πούμε νερό) τότε μπορεί να υπάρχουν απώλειες. Φυσικά και όταν το συμπλήρωμα περιέχει 1δις καλά βακτήρια, μπορεί στην πραγματικότητα ανάλογα πάντα την ποιότητα του συμπληρώματος να έχει μεγάλο ποσοστό αυτών που δεν είναι ζωντανά όπως υποστηρίζεται. Παίζει πολύ σημαντικό ρόλο και το που διατηρούνται αυτά τα συμπληρώματα. Επίσης όταν εισέρχονται στο στομάχι μας, σημαντικό ποσοστό των βακτηρίων αυτών σκοτώνονται από τις αντίξοες συνθήκες. Τέλος πάντων μη θεωρήσετε ότι όλες αυτές οι απώλειες που λέω μπορεί να είναι και πολύ σημαντικές, απλά λέω ενημερωτικά.
Ο λόγος λοιπόν για να διατηρηθούν ζωντανά τα προβιοτικά για περισσότερο δικαιολογεί και το γιατί αυτά χρειάζονται συνήθως ψυγείο (τα υγρά τουλάχιστον).
Σε ότι μορφή και να πάρεις τα προβιοτικά δε θεωρώ ότι έχει και τόσο μεγάλη σημασία αρκεί να είναι αξιόπιστη η εταιρεία που τα παράγει. 
Δυστυχώς επειδή δεν έχουν αποδειχθεί ακόμα πλήρως τα οφέλη τους ο FDA δεν τα έχει ακόμα εγκρίνει και κυκλοφορούν κάμποσα σκευάσματα κακής ποιότητας.

Αν κάποιος θέλει να έχει ισορροπία στη ζωή του και θέλει να πάρει προβιοτικά γιατί νιώθει ότι κάνει κάτι καλό στον εαυτό του, προσωπικά θα πρότεινα να μην πάρει συμπλήρωμα και να καταναλώνει κάθε μέρα ή 4-5 φορές την εβδομάδα γιαούρτια, κεφίρ και άλλα ζυμωμένα τρόφιμα.
Δε χρειάζονται υπερβολές απλά να αποτελούν τα "ζωντανά" αυτά τρόφιμα ένα από τα γεύματα που κάνει κάποιος ημερησίως.
Αν όμως σώνει και καλά θέλει συμπλήρωμα ας πάρει κάτι με 1-4δις προβιοτικά γύρω στις 4 φορές την εβδομάδα.
Αν θέλει να τα δοκιμάσει σε περίπτωση που υποφέρει από κάτι όπως μία εντερική λοίμωξη, για να βοηθήσει το ανοσοποιητικό του ή να μειώσει τις αρνητικές επιδράσεις των αντιβιοτικών, τότε μπορεί φυσικά αφού ρωτήσει και το γιατρό του για τη δοκιμή να πάρει 5-10δις προβιοτικά κάπου 2 φορές τη μέρα.

Ξαναλέω ότι τα στοιχεία δείχνουν ότι τα προβιοτικά και μάλιστα συγκεκριμένα στελέχη μπορούν να βοηθήσουν στις περιπτώσεις που κάποιος έχει:
  • Διάρροια (και ειδικά σε περίπτωση που αυτή οφείλεται σε χορήγηση αντιβιοτικών).
Για παράδειγμα φαίνεται να βοηθούν τα Clostridium difficile και Lactobacillus rhamnosus. Πως θα ξέρετε αν τα συμπληρώματα που θα πάρετε τα περιέχουν; Απλά δείτε την ετικέτα.
  • Δυσανεξία στη λακτόζη
Μπορεί κάποια στελέχη (κυρίως οι λακτοβάκιλλοι γενικά) να κάνουν τα δυσανεκτικά στη λακτόζη άτομα να αντέξουν λίγο περισσότερη λακτόζη.
  • Μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες για εμφάνιση καρκίνου του παχέος εντέρου αφού στελέχη λακτοβάκιλλων όπως το Lactobacillus delbrueckii subsp. bulgaricus φαίνεται να έχουν αντι-μεταλλαξογόνα επίδραση.
  • Έρευνες σε ζώα έδειξαν ότι κάποια προβιοτικά μπορεί να επηρεάσουν θετικά τη χοληστερίνη.
  • Αν και δεν είναι επιβεβαιωμένο φαίνεται ότι κάποια προβιοτικά μπορεί να μετριάσουν την αρτηριακή πίεση.
  • Ενισχύει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού και βελτιώνει τις μολύνσεις.
  • Κάποια στελέχη μπορούν να βοηθήσουν να καταπολεμηθεί το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (Helicobacter pylori) σε συνδυασμό με φαρμακευτική αγωγή, το οποίο βακτήριο μπορεί να προκαλέσει έλκος στομάχου αλλά δεν έχει ακόμα αποδειχθεί κάτι τέτοιο.
  • Φλεγμονές
Κάποια στελέχη λακτοβάκιλλων μπορούν να βοηθήσουν σε παθήσεις όπως φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου σε ενήλικες, σε αλλεργίες στο γάλα, κλπ αλλά δεν είναι αποτελεσματικά στη θεραπεία εκζέματος.
  • Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (σπαστική κολίτιδα)
Στελέχη όπως τα Lactobacillus plantarum και Bifidobacterium animalis, φαίνεται να κάνουν δουλειά.
Ακόμα βέβαια και όταν πρόκειται για προβιοτικά, τα οποία γενικά θεωρούνται μη τοξικά, ασφαλή και συνιστώνται και από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, πρέπει η λήψη τους να γίνεται με πολύ προσοχή και όχι αν δε συστηθεί από κάποιον διατροφολόγο ή γιατρό.
Αυτό διότι μπορεί να είναι ακόμα και επικίνδυνα τουλάχιστον όταν χρησιμοποιηθούν ακόμα και συμπληρωματικά για κάποια θεραπεία. Ας δούμε κάποια παραδείγματα:

  • Σε κλινική δοκιμή 178 παιδιά πήραν είτε προβιοτικό είτε εικονικό φάρμακο για τους πρώτους 6 μήνες της ζωής τους. Τα παιδιά που έπαιρναν το προβιοτικό είχαν πιο πολλές πιθανότητες να αναπτύξουν ευαισθησία σε κάποιο ή κάποια αλλεργιογόνα.
  • Υπάρχει μία θανατηφόρα ασθένεια, η σηψαιμία (δηλαδή λοίμωξη του αίματος) Lactobacillus, αν και σπάνια, η οποία μπορεί να συμβεί αν το άτομο καταναλώσει συμπληρώματα προβιοτικών σε περίπτωση που είναι πολύ άρρωστο ή και με πολύ πεσμένο ανοσοποιητικό σύστημα.
  • Οι ειδικοί τονίζουν ότι τα προβιοτικά ΔΕΝ πρέπει να χορηγούνται σε ασθενείς με οξεία παγκρεατίτιδα, μία πάθηση οφειλόμενη κυρίως σε χολόλιθους ή κατάχρηση αλκοόλ και δεν έχει καμία ικανοποιητική ειδική θεραπεία. Μπορεί η λήψη προβιοτικών στην περίπτωση αυτή να αποβεί ακόμα και μοιραία!!
  • Τα προβιοτικά αντενδείκνυνται σε ασθενείς με ανοσοκαταστολή και σε ασθενείς με αυξημένο κίνδυνο λοίμωξης μετά το χειρουργίο. Επίσης σε ασθενείς με μη συμπαγή εντερικό βλενογόννο και σε ασθενείς με κεντρικούς καθετήρες.


Και τι είναι τα πρεβιοτικά;
Τα πρεβιοτικά είναι συστατικά (κάποιες συγκεκριμένες διαιτητικές ίνες) που δεν απορροφούνται από τον οργανισμό και τα οποία φαίνεται να διεγείρουν την ανάπτυξη και την αύξηση της δραστηριότητας κάποιων στελεχών από τους ήδη υπάρχοντες μικροοργανισμούς (λακτοβάκιλλους, μπιφιδοβακτήρια, κλπ) και μπορούν να αυξήσουν την αντίσταση στα παθογόνα.

Δεν είναι βέβαια όλα τα πρεβιοτικά τόσο ευεργετικά για τον οργανισμό αφού τα περισσότερα έχουν μειωμένα οφέλη. Τα πιο μελετημένα ότι κάνουν δουλειά είναι 2 συγκεκριμένοι φρουκτο-ολιγοσακχαρίτες (fructooligosaccharides), η ολιγοφρουκτόζη (oligofructose) και η ινουλίνη (inulin). Επίσης τελευταία φαίνεται ότι εξίσου αποτελεσματικοί είναι οι γαλακτο-ολιγοσακχαρίτες (fructooligosaccharides GOS) και η λακτουλόζη (lactulose).

ΤΑ TOP 10 ΤΡΟΦΙΜA                 ΠΟΣΟΣΤΟ ΠΡΕΒΙΟΤΙΚΩΝ ΙΝΩΝ
Ωμή ρίζα πικραλίδας (Chicory root) ---->        64,6%
Ωμές κανκιόφολες (Jerusalem artichoke) ----> 31,5% http://corfuportal.gr/index.php/
Ωμά Ραδίκια (dandelion greens) ---->               24,3%
Ωμά σκόρδα ---->                                            17,5%
Ωμά πράσα (leek) ---->                                    11,7%
Ωμα κρεμμύδια ---->                                        8,6%
Μαγειρεμένα κρεμμύδια ---->                          5%
Ωμά σπαράγγια ---->                                         5%
Ωμό πίτουρο σιταριού ---->                              5%
Μαγειρεμένο πίτουρο σιταριού ---->               4,8%
Ωμή μπανάνα ---->                                            1%

Αν και δεν υπάρχει σύσταση από τον FDA για το πόσα γραμμάρια πρεβιοτικών είναι το ιδανικό για ημερήσια πρόσληψη, προτείνεται γενικά μία ποσότητα από 4-8g για να έχουμε γενικά ένα υγιές πεπτικό σύστημα. Σε περίπτωση που υπάρχουν προβλήματα με το πεπτικό γενικά μία ποσότητα 15g ή παραπάνω συνιστάται.

Πολλές φορές προστίθενται σε τρόφιμα πρεβιοτικές ίνες με σκοπό τον εμπλουτισμό τους και πλασάρισμα τους ως υγιεινότερα.

Ποια είναι λοιπόν τα οφέλη που φαίνεται να υπάρχουν:
  • Πρωταρχικές έρευνες έχουν δείξει ότι μπορεί να βελτιώσουν την απορρόφηση ασβεστίου, μετάλλων και άλλων ιχνοστοιχείων από τον οργανισμό.
  • Φαίνεται να ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα.
  • Φαίνεται να μειώνουν την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου.
  • Φαίνεται να βοηθούν τους ασθενείς με φλεγμονώδεις νόσους εντέρου (νόσος του Crohn's, κλπ).
  • Φαίνεται να βοηθούν τους υπερτασικούς.
  • Φαίνεται να βοηθούν τους πάσχοντες από δυσκοιλιότητα.
Παρά τα μειωμένα στοιχεία που υπάρχουν για τα οφέλη των συμπληρωμάτων με πρεβιοτικά στον άνθρωπο, ήδη κυριαρχούν γενετικά τροποποιημένα (GMO) φυτά τα οποία χρησιμοποιούνται για την παραγωγή του πρεβιοτικού ινουλίνης.

Προσοχή μην το παρακάνετε ποτέ αφού υπερβολικές ποσότητες πρεβιοτικών και κυρίως αυτών που ανήκουν στην κατηγορία των ολιγοσακχαριτών μπορεί να προκαλέσουν κοιλιακούς πόνους αλλά και πολλά αέρια. Δεν πρέπει να λαμβάνονται γενικά πάνω από 20g πρεβιοτικών ινών ημερησίως.

Αυτό που πρέπει να κρατήσουμε από το άρθρο είναι ότι με την υιοθέτηση σωστών διατροφικών συνηθειών, μπορούμε να λαμβάνουμε normal ποσότητες προβιοτικών μέσω ζυμωμένων γαλακτοκομικών και μη γαλακτοκομικών προϊόντων (γιαούρτι, κεφίρ, ζυμωμένη σόγια, κλπ) και πρεβιοτικών με την κατανάλωση λαχανικών, φρούτων και ολικής άλεσης δημητριακών χωρίς τη λήψη κανενός συμπληρώματος τα οποία τουλάχιστον για τους υγιείς ανθρώπους είναι κατά τη γνώμη μου πάντα χάσιμο χρημάτων.

Σε περίπτωση που κάποιος είναι ασθενής κυρίως σε θέματα που έχουν να κάνουν με το έντερο, ας θυμηθεί απλά να ρωτήσει το γιατρό του αν θα του πρότεινε να πάρει κάποιο συγκεκριμένο συμπλήρωμα προβιοτικών.

http://www.webmd.com/digestive-disorders/features/best-probiotics-use
http://nourishedkitchen.com/dairy-free-probiotics/
http://en.wikipedia.org/wiki/Probiotic
http://www.tanea.gr/kosmos/article/?aid=4538965
http://el.yourwebdoc.com/probiotics.php
http://www.patris.gr/articles/203375?PHPSESSID=47tt1p9v8ra4khiodhbs0iqvu0
http://www.prebiotic.ca/prebiotic_fibre.html
http://en.wikipedia.org/wiki/Prebiotic_(nutrition)
http://www.news-medical.net/health/Probiotic-Side-Effects-(Greek).aspx
http://news.pathfinder.gr/health/459642.html
http://www.paidiatros.gr/index.php?cid=9&id=1891&st=2

[1] Sarker SA, Sultana S, Fuchs GJ, Alam, NH, Azim, T, Brüssow, H, Hammarström, L (August 2005). "Lactobacillus paracasei strain ST11 has no effect on rotavirus but ameliorates the outcome of nonrotavirus diarrhea in children from Bangladesh".Pediatrics 116 

[2] Rosander A, Connolly E, Roos S. (Oct 2008). "Removal of antibiotic resistance gene-carrying plasmids from Lactobacillus reuteri ATCC 55730 and characterization of the resulting daughter strain, L. reuteri DSM 17938"Appl Environ Microbiol. 74


Sanders ME (February 2000). "Considerations for use of probiotic bacteria to modulate human health". The Journal of Nutrition 130 (2S Suppl): 384S–390S.

Agerholm-Larsen, L; Bell ML, Grunwald GK, Astrup A. (2002). "The effect of a probiotic milk product on plasma cholesterol: a meta-analysis of short term intervention studies". European Journal of Clinical Nutrition 54 (11): 856–860.

Brady LJ, Gallaher DD, Busta FF (February 2000). "The role of probiotic cultures in the prevention of colon cancer". The Journal of Nutrition 130 (2S Suppl): 410S–414S. PMID 10721916.

Reid G, Jass J, Sebulsky MT, McCormick JK (October 2003). "Potential uses of probiotics in clinical practice". Clin. Microbiol. Rev. 16 (4): 658–72.

Whorwell PJ, Altringer L, Morel J et al (July 2006). "Efficacy of an encapsulated probiotic Bifidobacterium infantis 35624 in women with irritable bowel syndrome". Am. J. Gastroenterol. 101 


Peppelenbosch MP, Ferreira CV. Immunology of pre- and probiotic supplementation. 

Katharina E. Scholz-Ahrens, Jürgen Schrezenmeir. Inulin and oligofructose and mineral metabolism: the evidence from animal trials. 

Lomax AR, Calder PC. Prebiotics, immune function, infection and inflammation: a review of the evidence. Institute of Human Nutrition, School of Medicine, University of Southampton, Tremona Road, Southampton, UK

Geier MS et al. Probiotics, prebiotics and synbiotics: a role in chemoprevention for colorectal cancer? Cancer Biol Ther. 2006; 5(10): P-1265-9

Hedin C et al. Evidence for the use of probiotics and prebiotics in inflammatory bowel disease: a review of clinical trials. Proc Nutr Soc. 2007; 66(3): P-307-15

Siok-Koon Yeo, Lay-Gaik Ooi, Ting-Jin Lim, Min-Tze. Antihypertensive Properties of Plant-Based Prebiotics. Liong School of Industrial Technology, Universiti Sains Malaysia, 11800 Penang, Malaysia

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου